Γράφει η Δήμητρα Σιάχου.
Τη δεκαετία του ’50 άρχισε να δουλεύει ως σεναριογράφος σε τηλεοπτικά σόου. Μόλις 25 χρονών τότε κατάφερνε να βγάζει μέχρι και 1700 δολάρια την εβδομάδα ως κειμενογράφος στο The Gary Moore show. Το 1960 έκανε το ντεμπούτο του στο Μπροντγουέι με την παράσταση “From A to Z” και ταυτόχρονα ξεκίνησε να εργάζεται ως stand up κωμικός. (για όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει τα αστεία που έγραφε από τότε για τα stand up show του σημειώνουμε πως θα τα βρει όλα στο βιβλίο «Woody Allen – Τα Γραπτά του» από τις εκδόσεις Bell). Την ίδια εποχή ο ανερχόμενος Γούντυ γνωρίζει και την Λουίζ Λάσερ την οποία και παντρεύτηκε 6 χρόνια μετά.
Το ντεμπούτο του ως ηθοποιός το εκανε στο “What’s New Pussycat”. Για την ταινία αυτή υπέγραψε και το σενάριο. Τους χαρακτήρες του σεναρίου του ενσάρκωναν μεταξύ άλλων η Ρόμι Σνάιντερ και ο Πήτερ Ο’Τουλ. Εξαιτίας του γεγονότος ότι έμεινε τελείως ανικανοποίητος από το τελικό αποτέλεσμα υποσχέθηκε στον εαυτό του ότι εφεξής δεν θα ξαναέγραφε σενάριο αν δεν του ανέθεταν και την σκηνοθεσία. Το πρώτο σκηνοθετικό του ντεμπούτο ήρθε την αμέσως επόμενη χρονιά, το 1966, με την ταινία “What’s Up Tiger Lilly?”, όπου επρόκειτο για την αμερικανική διασκευή μιας ολόκληρης Ιαπωνικής παραγωγής, μιας αστυνομικής περιπέτειας για την ακρίβεια, το Kagi No Kagi. Ουσιαστικά ο Γούντυ Άλεν αντικατέστησε όλους του διαλόγους με αγγλικούς και μεταγλώττισε εν συνεχεία ολόκληρο το φιλμ. «Άλλη μια εφιαλτική, ηλίθια εμπειρία, μια φοιτητική άσκηση», είπε τότε, κάτι το οποίο ώθησε τον παραγωγό τότε της ταινίας να τον μηνύσει. Μετά τις εξαιρετικές κριτικές όμως που απέσπασε η ταινία, η μήνυση αποσύρθηκε…
Την επόμενη χρονιά, το 1967, ο Άλλεν συμμετέχει μπροστά από τις κάμερες, με έναν μικρό ρόλο, στην ταινία “Casino Royale”, κάτι που προφανώς το έκανε καθαρά για οικονομικούς και επικοινωνιακούς (;) λόγους. «Βρήκα όλη αυτή την υπερπαραγωγή βλακώδη», δήλωσε. «Όλα είχαν να κάνουν με επίδειξη ηλιθιότητας, ξόδεμα φιλμ και χρημάτων». Προφανώς ο Άλλεν είχε έκτοτε μια περίεργη αντίληψη της έννοιας «επικοινωνιακός».
Το 1971 γίνεται η «έκρηξη» του ταλέντου του μέσω του σελιλόιντ. Η ταινία “Bananas” αποτελεί ίσως μέχρι και σήμερα την καλύτερη κωμωδία του Άλεν. Γυρίστηκε την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ, και πρόκειται για μια ταινία σάτιρα της επανάστασης, της αμερικανικής τηλεόρασης και της επιρροής αυτής στα μυαλά του λαού των ΗΠΑ. Πέραν του ότι η συζυγός του Λουίζ Λάσερ πρωταγωνιστεί στις «Μπανάνες» το συγκεκριμένο φιλμ αποτέλεσε και το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Συλβέστερ Σταλόνε, καθώς συμμετέχει σε μια σύντομη αλλά εκπληκτικά κωμική σκηνή που διαδραματίζεται μέσα σε συρμό υπόγειου σιδηρόδρομου.
Το 1977 έρχεται η “Annie Hall” (στα ελληνικά «Νευρικός Εραστής») να του χαρίσει 3 όσκαρ! Της σκηνοθεσίας, του πρωτότυπου σεναρίου και του Α΄ γυναικείου ρόλου για την Νταιάν Κήτον. Τη νύχτα της απονομής ο Άλεν απουσιάζει καθώς συνέπεσε με την νύχτα που… παίζει μουσική με την μπάντα του. Όταν τον ρώτησαν γιατί δεν πήγε στα Όσκαρ απάντησε «δεν μπορούσα να κρεμάσω τα παιδιά». Με την ταινία αυτή ο Άλεν, αφήνει πίσω τις κωμωδίες, αποδεικνύοντας έτσι οτι μπορεί να κάνει πιο ρεαλιστικές ταινίες. Ο τίτλος της ταινίας πήρε το όνομά του από το πραγματικό όνομα της Νταιάν Κήτον, που είναι Νταιάν Χολ. Κινηματογραφικό ντεμπούτο επίσης και εδώ για τους Σιγκούρνευ Γουίβερ και Τζεφ Γκόλνμπλαμ.
Σημείο αναφοράς στις ταινίες του Άλεν είναι οι τίτλοι αρχής. Οι τίτλοι των ταινιών του είχαν πάντα ως στόχο την απλή πληροφόρηση, για αυτό είναι και τόσο κοφτοί και συγκεκριμένοι. Επίσης σε όλες του τις ταινίες υπάρχει το στοιχείο της ψυχανάλυσης. Πυκνή δράση, γρήγορος ρυθμός. Αμεσότητα και οικειότητα. Σε πολλά φιλμ του οι ηρωες δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν ακόμα και την φαντασία από την πραγματικότητα. Συνολικά μέχρι σήμερα υπήρξε υποψήφιος για Oscar 20 φορές, εκ των οποίων απέσπασε 4 αγαλματίδια, ενώ έχει κερδίσει και 9 Χρυσές Σφαίρες.
Έχει δηλώσει πως ποτέ του δεν έχει μείνει όσο ικανοποιημένος θα ήθελε από τις ταινίες του, με μόνη εξαίρεση «Το Πορφυρό Ρόδο του Καΐρου» (1985), που το «πέτυχε ακριβώς όπως ήθελε». Αυτή η ταινία ήταν και η πρώτη του συνεργασία με την Dianne Wiest, η οποία έκτοτε έγινε μόνιμο μέλος της ομάδας των ηθοποιών που ήθελε να συνεργάζεται ο Άλεν.
Το 1986, με την ταινία «Η Χάνα και οι Αδερφές της», είχε 7 υποψηφιότητες στα Όσκαρ αλλά κατάφερε να κερδίσει μόνο αυτή του πρωτότυπου σεναρίου. Την ίδια χρονιά ο Γούντυ Άλεν εναντιώθηκε στο απαρτχάιντ και έτσι απαγόρευσε τη διανομή των ταινιών του στη Νότιο Αφρική.
To 1987 κυκλοφορεί το «Ημέρες Ραδιοφώνου», που ουσιαστικά είναι μια ταινία-καρικατούρα της παιδικής του ηλικίας. Για την εν λόγω ταινία ο Άλεν επέλεξε πρώτα τα τραγούδια που ήθελε να ακουστούν και ακολούθως έγραψε το σενάριο. Την ίδια χρονιά σηματοδότησαν δύο σημαντικά γεγονότα στη ζωή του. Εκλέχτηκε ως ενα απο τα 10 μέλη της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, παίρνοντας την θέση του Όρσον Ουέλς, αλλά έγινε και για πρώτη φορά πατέρας, με τη Μία Φάροου, σε ηλικία τότε 52 ετών.
Δεκαπέντε χρόνια μετά εμφανίζεται για πρώτη φορά (!), το 2002, στο Φεστιβάλ των Καννών με την ταινία «Παίζοντας στα Τυφλά».
Το 2007 το Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra της Βαρκελώνης ανακηρύσσει τον Γούντυ Άλεν επίτιμο διδάκτορα ενώ ταυτόχρονα το «Όνειρο της Κασσάνδρας» κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Βενετίας. Τότε ο Κόλιν Φάρελ, ένας εκ των πρωταγωνιστών της ταινίας είχε δηλώσει: «Ο Άλεν τελειώνει τα γυρίσματα πολύ γρήγορα και όσες λήψεις είχα κάνει για μία μόνο σκηνή στο Miami Vice έκανα μαζί του για μια ολόκληρη ταινία του. Το «Όνειρο της Κασσάνδρας» πρόκειται για την πρακτική του εξάσκηση στο είδος της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Ο τρόπος που έχτισε το σεναριό του, οι χαρακτήρες του και οι ανατροπές στην πλοκή, ακολουθούν πιστότατα την δομή μιας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Λίγους μήνες πριν αντικρύσαμε στις αίθουσες το «Βίκυ Κριστίνα Μπαρτσελόνα». Χαβιέ Μπαρδέμ, Πενέλοπε Κρούζ και Σκάρλετ Γιοχάνσον, μία σύγχρονη ξανθιά μούσα του μιας και την έχει χρησιμοποιήσει στις ταινίες που έκανε τα τελευταία χρόνια “Match Point” και “Scoop”. Με το «Βίκυ Κριστίνα Μπαρτσελόνα» συμπληρώνει την μακρά λίστα με τις υποψηφιοτητές στα βραβεία, αφού είναι φέτος υποψήφια για αυτό το Β’ Γυναικείου (Πενέλοπε Κρουζ).
Από το συνολικό του έργο αντιλαμβανόμαστε το πόσο πολύ «διαφορετικός» είναι ο Άλεν και οι ταινίες του για τα δεδομένα του Χόλιγουντ, για την Αμερικάνικη βιομηχανία του σινεμά. Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε πως ο Γούντυ Άλεν μέσα από το συνολικό έργο του είναι ο άνθρωπος που ουσιαστικά κατάφερε να ενσωματώσει τον Ευρωπαϊκό κινηματογράφο μέσα στον Αμερικανικό. Και πέραν αυτών είναι επίσης σίγουρο πως μένει πιστός στις υποσχέσεις του. Δεν είναι πολλά χρόνια πριν που σε συνέντευξή του, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ο Γούντυ Άλεν μιλάει για τον Γούντυ Άλεν» (εκδόσεις Μεταίχμιο) είχε δηλώσει πως η ηλικία του και η ωριμότητά του τον πρόσταζαν πλέον να κάνει μια στροφή στα δράματα και να αφήσει πίσω του τις αμιγώς κωμικές ταινίες. Το ‘πε και το έκανε…
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Art Magazine 12 Φεβρουαρίου 2009