Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι Ζιζέλ ή τα Ουιλί (Giselle ou les Wilis). Γράφτηκε το 1841 και θεωρείται ένα από τα πρώτα ρομαντικά μπαλέτα και από τα λίγα εκείνης της περιόδου, που παίζονται σήμερα με μεγάλη επιτυχία. Η ηρωίδα Ζιζέλ είναι μια νεαρή χωριατοπούλα, που προσπαθεί να προφυλάξει τον αγαπημένο της από τα κακά γυναικεία πνεύματα.
Η πρώτη πράξη του μπαλέτου εκτυλίσσεται σ’ ένα μεσαιωνικό χωριό του Ρήνου. Η Ζιζέλ είναι μια νεαρή χωριατοπούλα, που ερωτεύεται τον αριστοκράτη Άλμπρεχτ, αγνοώντας την πραγματική καταγωγή του. Η αποκάλυψη της ταυτότητας, καθώς και του αρραβώνα του με μια κοπέλα της τάξης του, οδηγεί τη Ζιζέλ στην τρέλα και την αυτοκτονία. Στη δεύτερη πράξη, ο μετανοημένος Άλμπρεχτ έρχεται στον τάφο της Ζιζέλ, αλλά τα ουιλί τον παρασύρουν σ’ ένα θανάσιμο χορό (τα ουιλί είναι τα πνεύματα των νέων γυναικών που προδόθηκαν από τον αγαπημένο τους την παραμονή του γάμου τους κι έχοντας μεταμορφωθεί σε ξωτικά, υποχρεώνουν κάθε περαστικό άνδρα να χορέψει μαζί τους ασταμάτητα ώσπου να πέσει νεκρός). Όμως, η Ζιζέλ επεμβαίνει στηρίζοντάς τον ως την αυγή, οπότε παύει η εξουσία των ξωτικών. Τότε, αφού τον συγχωρήσει, επιστρέφει στον τάφο της, γνωρίζοντας πως εφεξής θα ανήκει και η ίδια στα ξωτικά ουιλί.
Το λιμπρέτο των Σεν Ζορζ (1799-1875) και Γκοτιέ (1811-1872) βασίζεται σ’ ένα ποίημα από τη συλλογή του Βίκτορος Ουγκό Les Orientales (Τα Οριεντάλ, Τα Ανατολίτικα), όπου οι χορευτές είναι καταδικασμένοι να χορεύουν όλο το βράδυ και από το δοκίμιο του Χάινριχ Χάινε De l’Allemagne (Για τη Γερμανία), όπου γίνεται αναφορά στα Ουιλί, τα σλαβικά υπερφυσικά όντα, που γοητεύουν τους άνδρες και τους οδηγούν στον θάνατο μέσα από τον χορό. Τη μουσική υπογράφει ο γάλλος συνθέτης Αντόλφ Αντάμ (1803-1856), που αν και πολυγραφότατος, στις μέρες μας είναι γνωστός γι’ αυτό το έργο.
Η πρεμιέρα της Ζιζέλ δόθηκε στην Όπερα των Παρισίων στις 28 Ιουνίου 1841, με την ιταλίδα μπαλαρίνα Καρλότα Γκρίζι (1819-1899) στον επώνυμο ρόλο, τον Λισιέν Πετιπά ως Άλμπρεχτ και τον Ζαν Κοραλί ως Ιλαρίωνα. Η επιτυχία ήταν μεγάλη και ακολούθησαν οι παραστάσεις στα μεγάλα καλλιτεχνικά κέντρα εκείνης της εποχής: Στις 12 Μαρτίου 1842 στο Λονδίνο, στις 30 Δεκεμβρίου 1842 στην Αγία Πετρούπολη, στις 17 Ιανουαρίου 1843 στη Σκάλα του Μιλάνου και την Πρωτοχρονιά του 1846 η αμερικανική πρεμιέρα της Ζιζέλ στη Βοστώνη.
Το έργο παίζεται με σημαντικές διαφορές σήμερα, σε σχέση με το παρελθόν. Τα πολλά στοιχεία παντομίμας που περιείχαν οι πρώτες του παραστάσεις αντικαταστάθηκαν σταδιακά από χορευτικά βήματα. Η εκδοχή που επικράτησε είναι αυτή του Μαριούς Πετιπά, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1884 από το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο της Αγίας Πετρούπουλης (σήμερα Μπαλέτο Κίροφ/ Μαρίνσκι), σε μια εποχή που η Ζιζέλ είχε περιπέσει στην αφάνεια. Η χορογραφία Πετιπά χρησίμευσε ως βάση για την περίφημη παραγωγή των Ρωσικών Μπαλέτων του Ντιάγκιλεφ το 1911, που επανέφερε στο προσκήνιο το μπαλέτο.
Ο ρόλος της Ζιζέλ είναι από τους πιο δύσκολους στο μπαλέτο, αφού απαιτεί τεχνική τελειότητα, χάρη, λυρισμό και δραματικές ικανότητες από την μπαλαρίνα. Όλες οι μεγάλες μπαλαρίνες έχουν βάλει τη δική τους πινελιά στο ρόλο της «Ζιζέλ», όπως η πρώτη διδάξασα Καρλότα Γκρίζι, η Άννα Πάβλοβα, η Γκαλίνα Ουλάνοβα, η Μαργκότ Φοντέιν, η Ναταλία Μπεσμερτνονα, η Αλίνα Κογιοκάρου κ.ά. Στον ρόλο του Άλμπρεχτ έχουν διακριθεί ο Λισιέν Πετιπά (ο πρώτος διδάξας) και οι Βάσλαβ Νιζίνσκι, Ρούντολφ Νουρέγιεφ, Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, Μιχαήλ Λαβρόφσκι, Βλαντιμίρ Βασίλιεφ και Βλαντιμίρ Μαλάκοφ.
Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής εντάχθηκε αρχικά μόνο η Β’ Πράξη, το 1982. Ολόκληρο το μπαλέτο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1983, με την Κατερίνα Δήμα ως Ζιζέλ και τον Άγγελο Χατζή ως Άλμπρεχτ.
Ρόλοι
Ζιζέλ Μια χωριατοπούλα
Άλμπρεχτ Δούκας της Σιλεσίας και χωρικός ονόματι Λουά
Ιλαρίων Κτηνοτρόφος, ερωτευμένος με τη Ζιζέλ
Μίρτα Βασίλισσα των Ουίλις
Δούκας του Κουρλάν
Πριγκίπισσα Μπατίλντ Κόρη του Δούκα του Κουρλάν και αρραβωνιαστικά του Άλμπρεχτ
Μπέρτα Μητέρα της Ζιζέλ
Ουίλφριντ Ακόλουθος του Άλμπρεχτ
Ένας κυνηγός
Δύο Ουίλις