ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Harry Lloyd - 2
PEACE IN GREECE ΚΑΙ WAITING FOR SMITH
10 Δεκεμβρίου, 2019
Photo of the day 12112019
Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ 11 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019
11 Δεκεμβρίου, 2019

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Giorgos Seferis - 1

Στις 10 Δεκεμβρίου 1963, στην τελετή απονομής που έγινε στη Στοκχόλμη, ο διπλωμάτης και ποιητής Γιώργος Σεφέρης ήταν ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Γράφει ο Σκιάς.

Από τη δεκαετία του ‘50 η ποίηση του Σεφέρη ήταν γνωστή και αναγνωρισμένη στο εξωτερικό. Το 1955 και το 1961 ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ. Δύο χρόνια αργότερα, οι φήμες έδιναν κι έπαιρναν στην Αθήνα ότι θα ήταν αυτός ο νικητής. Οι φήμες επιβεβαιώθηκαν το μεσημέρι της 24ης Οκτωβρίου, όταν έφθασε στην Αθήνα το τηλεγράφημα της Σουηδικής Ακαδημίας, που ανήγγειλε τη χαρμόσυνη είδηση. Ο Σεφέρης είχε κερδίσει το βραβείο «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες». Η Σουηδική Ακαδημία είχε ξεπληρώσει ένα χρέος της προς την Ελλάδα, καθώς στο παρελθόν είχε παρακάμψει τις υποψηφιότητες του Νίκου Καζαντζάκη και του Άγγελου Σικελιανού.

Τα έργα του Γιώργου Σεφέρη όπως Ἡμερολόγια Καταστρώματος, Ὡραῖο φθινοπωρινὸ πρωί, Μέρες Γ´ 16 Ἀπρίλη 1934 – 14 Δεκέμβρη 1940, Piazza San Nicolo, Διάλειμμα χαρᾶς, Τὸ φύλλο τῆς λεύκας, Ἀλληλεγγύη, Ἁγιανάπα Α´, Ἐπικαλέω τοι τὴν θεόν, Ἁγιανάπα Β´, Μνήμη Α´, Τὸ σῶμα, Ἑλένη, κ.α., ήταν δύσκολο να περάσουν απαρατήρητα απο την Σουηδική Ακαδημία.

Giorgos Seferis - 2

Το ίδιο βράδυ της 10ης Δεκεμβρίου μετά την βράβευση ο Γιώργος Σεφέρης εκφώνησε ένα σύντομο λόγο στο δείπνο που παρατέθηκε για τους νομπελίστες στο Δημαρχείο της Στοκχόλμης, ενώ την επομένη έδωσε διάλεξη στη Σουηδική Ακαδημία. Στην ομιλία του συνόψισε τις πεποιθήσεις του για την άμεση και αδιάσπαστη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα ως τη σημερινή εποχή:

…Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα…

Αναφέρθηκε επίσης στην αναγκαιότητα και τη λειτουργία της ποίησης στο σύγχρονο κόσμο:

Είναι σημαντικό το ότι η Σουηδία θέλησε να τιμήσει και τούτη την ποίηση και όλη την ποίηση γενικά, ακόμη και όταν αναβρύζει ανάμεσα σ’ ένα λαό περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση.

Στη χώρα μας εκείνη την περίοδο του 63 η είδηση για την τόσο σημαντική βράβευση του Σεφέρη πέρασε στα “ψηλά γράμματα”.  Στις 24 Οκτωβρίου του 1963, όταν έφθασε στην Αθήνα το τηλεγράφημα της Σουηδικής Ακαδημίας, που ανήγγειλε  την βράβευση του Σεφέρη την 10η Δεκεμβρίου  με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, οι “δημοσιογράφοι” (τα εισαγωγικά είναι σωστά και ο νοών νοείτω) και ο τύπος της εποχής είχαν στρέψει την κοινή γνώμη προς τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου και την αναμέτρηση της ΕΡΕ με την Ένωση Κέντρου.

Η επικράτηση πάντως του Έλληνα ποιητή δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Η αρμόδια επιτροπή, από τους περίπου 80 υποψηφίους, επέλεξε έξι: τον Ιρλανδό θεατρικό συγγραφέα Σάμουελ Μπέκετ, τον Αγγλοαμερικανό ποιητή Γ.Χ. Όντεν, τον Ιάπωνα συγγραφέα Γιούκιο Μίσιμα, τον Χιλιανό ποιητή Πάμπλο Νερούδα, τον Δανό συγγραφέα Άξελ Σαντεμόζε και τον Γιώργο Σεφέρη. Με ψηφοφορία, τα μέλη της επιτροπής ξεχώρισαν την τριάδα των Σεφέρη, Νερούδα και Όντεν και ακολούθως με ομοφωνία επέλεξαν να δώσουν το βραβείο στον Γιώργο Σεφέρη. Ακόμα κια ανάμεσα σ αυτά τα ονόματα ο τύπος στάθηκε λιγόψυχος. Η Αριστερά μάλλον έδειξε την προτίμησή της στον Πάμπλο Νερούδα, που ανήκε στο ιδεολογικό της στρατόπεδο, ενώ οι δεξιές εφημερίδες, δεν δίστασαν να αναπαράγουν τις φήμες που κυκλοφορούσαν ότι ο διπλωμάτης Γιώργος Σεφέρης “είχε ξεπουλήσει την Κύπρο για να πάρει το Νόμπελ” – το λες και αλητεία…

Η προσφορά του Γιώργου Σεφέρη στα ελληνικά γράμματα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Άνοιξε ένα νέο δρόμο στην ελληνική ποίηση ενώ είναι ένας από τους καλύτερους «μάστορες» της ποιητικής τέχνης. Το ύφος του σεμνό και ρεαλιστικό και η έκφρασή του λιτή, αστόλιστη που μιλάει απλά για τη νεοελληνική πραγματικότητα με τις ατυχίες της και το δράμα της. Πολλά ποιήματά του έγιναν τραγούδια από Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Μέσα από το έργο του διαφαίνεται η υπερβολική λατρεία που είχε για την Ελλάδα, όπως και την πικρία του προς αυτήν.  Σε ένα από τα ημερολόγια του, ο Γιώργος Σεφέρης κατέγραψε με ιδιαίτερη οξύτητα το χάλι των νεοελλήνων της εποχής του χωρίς να φείδεται κατηγοριών και εξοστρακισμών. Αυτό που τον ταλάνιζε ήταν ο χωρισμός της Ελλάδας σε δύο μέτωπα: το λαϊκό και την εθνικιστική δεξιά. Παράλληλα διέκρινε μία καταρρακωμένη ελίτ, εκδικητική, με λερωμένο μητρώο και συνθήκες που δεν είχαν καμία σχέση με τις συνθήκες του τόπου.

“Ουδείς προφήτης και ποιητής εν τη πατρίδι αυτού”… Η αξία ενός ανθρώπου συνήθως δεν αναγνωρίζεται στον τόπο του και τούτος ο τόπος αιώνες τώρα επιμένει να εξοστρακίζει τα καλύτερα παιδιά και μυαλά του.

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *