Μόνο ένας θα μπορούσε να περιγράψει το σκοτάδι.
Μόνο ένας θα μπορούσε να το ζωγραφίσει
Μόνο ένας θα μπορούσε να το «βιάσει» λυτρωτικά
Αυτός που το έχει ζήσει.

Ευκαιρία να μάθεις μια από τις πολλές ιστορίες που πρωταγωνίστησε ο Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζο κατά την διάρκεια της πολυτάραχης ζωής του.

Γνωστός για την περιπετειώδη ζωή του. Οξύθυμος και παρορμητικός, έμπλεκε σε καβγάδες για ασήμαντους λόγους και το όνομά του εμφανιζόταν συνέχεια στα έγγραφα των αρχών ως ταραχοποιό στοιχείο. Είναι ο ζωγράφος που απεικόνισε Αγίους σαν απλούς ανθρώπους. Η ζωή του Μικελάντζελο Μερίζι Ντα Καραβάτζιο, που στα 8 του χρόνια καταφέρνει να ζήσει από την πανώλη που σαρώνει την Ιταλία, που έχασε μέσα σε μια μέρα από την ίδια επιδημία πατέρα, παππού και θείο, που σκότωσε για μια γυναίκα, που επέζησε από πολλές απόπειρες δολοφονίας – η τύχη σταμάτησε να τον ευνοεί και πέθανε μόλις στα 38 του.

Εκπρόσωπος της μπαρόκ περιόδου της ζωγραφικής, Ο Καραβάτζιο χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους πρώτους μοντέρνους ζωγράφους, ενώ σημαντική θεωρείται η συνολική επίδρασή του στην ευρωπαϊκή ζωγραφική.

Η ιστορία που πρωταγωνιστή σήμερα ο Καραβάτζιο, μας παρουσιάζει αυτό που τόσο τονίστηκε στα πρώτα μας επεισόδια, την σημασία δηλαδή της διαφορετικής ματιάς του καλλιτέχνη στη προσέγγιση μιας ιδέας ή μιας πρότασης.

Εκείνη την εποχή οι περισσότεροι ήσαν άνθρωποι αστόχαστοι στην απεικόνιση της Παλαιάς ή της Καινής Διαθήκης και έτυχε πολλές φορές να οργιστούν επειδή ένας καλλιτέχνης προσπάθησε να πλησιάσει διαφορετικά μια εικόνα που περιγράφουν τα ιερά κείμενα με ολότελα καινούργιο μάτι.

Ένα χαρακτηριστικό σκάνδαλο τέτοιου είδους ξέσπασε με αφορμή τον Καραβάτζιο αυτού του τολμηρού επαναστάτη Ιταλού Ζωγράφου που έζησε γύρω στον 16ο αιώνα.

Του ανέθεσαν λοιπόν να ζωγραφίσει μία εικόνα του ευαγγελιστή Ματθαίου για μία εκκλησία της Ρώμης, όπου θα έδειχνε τον Ματθαίο να γράφει το Ευαγγέλιο και για να φανεί ότι το Ευαγγέλιο είναι ο λόγος του Θεού να σχεδίαζε κι έναν άγγελο να τον καθοδηγεί.

Ο Καραβάτζιο ως ασυμβίβαστος νέος καλλιτέχνης με φαντασία πάσχιζε να συλλάβει τι σήμαινε να είναι ένας γέρος φτωχός άνθρωπος της δουλειάς, ένας τελώνης, που ξαφνικά θα πρέπει να στρωθεί να γράψει ένα βιβλίο.

Ζωγράφισε Λοιπόν έναν Ματθαίο φαλακρό, ξυπόλητο με σκονισμένα πόδια, που κρατά αδέξια ένα μεγάλο βιβλίο και σουφρώνει το μέτωπο από την ασυνήθιστη ένταση που απαιτεί το γράψιμο και δίπλα του ζωγράφισε ένα νεαρό Άγγελο που μοιάζει σαν να έχει μόλις κατέβει από τον ουρανό και οδηγεί το χέρι του, όπως ο δάσκαλος το χέρι του παιδιού.

Όταν ο Καραβάτζιο παρέδωσε τον πίνακα στην εκκλησία που τον είχε παραγγείλει δημιουργήθηκε σκάνδαλο, επειδή ο κόσμος πίστεψε πως το έργο του έδειχνε ασέβεια προς τον ευαγγελιστή. Ο πίνακας δεν έγινε Δεκτός και ο Καραβάτζιο αναγκάστηκε να ζωγραφίσει έναν άλλο και αυτή τη φορά ήταν πολύ προσεκτικός. Ακολούθησε κατά γράμμα τις συμβατικές απόψεις των πιστών και του κλήρου της εποχής για το πως πρέπει να είναι ένας άγιος και ένας άγγελος.

Το αποτέλεσμα είναι και πάλι ένας καλός πίνακας. Αφού ο ζωγράφος προσπάθησε να κάνει το έργο του ζωντανό και ενδιαφέρον, αλλά πολλοί κριτικοί και ιστορικοί της τέχνης το χαρακτηρίζουν λιγότερο τίμιο και ειλικρινές από το πρώτο.

Η ιστορία αυτή μας δείχνει το κακό που μπορούν να κάνουν όσοι κατακρίνουν τα έργα τέχνης χρησιμοποιώντας λανθασμένα κριτήρια και το σπουδαιότερο, μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πως τα έργα τέχνης όπως τα αποκαλούμε δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας αινιγματικής δραστηριότητας, αλλά αντικείμενα που τα φτιάχνουν άνθρωποι για άλλους ανθρώπους.