“Το βέλος του Απόλλωνα”, μια διαπεραστική και επιστημονικά τεκμηριωμένη ματιά από τον Νικόλα Α. Χρηστάκη στην εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού και στον τρόπο που θα αλλάξει τη ζωή μας, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος.

Ο κορυφαίος επιστήμονας σε αυτό το πόνημά του παρουσιάζει μια καθηλωτική μελέτη της επίδρασης της πρόσφατης πανδημίας που σαρώνει την κοινωνία μας, και του τρόπου με τον οποίο θα εξελιχθεί η αποκατάσταση τα επόμενα χρόνια. Αντλώντας στοιχεία από κοσμοϊ­στορικές επιδημίες -οι οποίες, ωστόσο, έχουν μείνει αμυδρά στη μνήμη μας-, από σύγχρονες αναλύσεις και από πρωτοποριακές έρευνες από ένα ευρύ φάσμα επιστημών, ο δημοφιλής συγγραφέας, ιατρός, κοινωνιολόγος και ειδικός στη δημόσια υγεία Νίκολας Α. Χρηστάκης διερευνά τι σημαίνει να ζεις σε μια εποχή επιδημίας – μια εμπειρία που είναι παράδοξα ασυνήθιστη στη συντριπτικά μεγαλύτερη πλειοψηφία των ανθρώπων που ζουν σήμερα, αλλά θεμελιώδης για το είδος μας.

“Τον Μάρτιο του 2020, όταν τέθηκαν σε ισχύ τα λοκντάουν στην Ευρώπη, ο σεισμολόγος Τόμας Λεκόκ του Βασιλικού Αστεροσκοπείου του Βελγίου παρατήρησε πως η γη έμεινε ξαφνικά ακίνητη. Καθημερινά, καθώς λειτουργούμε τις επιχειρήσεις μας, οδηγούμε τα αυτοκίνητά μας, ακόμη και ενώ περπατάμε στα πεζοδρόμια, οι άνθρωποι διαταράσσουμε τον πλανήτη. Ακούγεται περίεργο, αλλά αυτές οι διαταράξεις μπορούν να ανιχνευθούν σαν να ήταν ασήμαντες σεισμικές δονήσεις. Και σταμάτησαν.
Μετά την αρχική παρατήρηση του Λεκόκ, σεισμολόγοι ανά τον κόσμο άρχισαν να μοιράζονται δεδομένα. Με περιορισμένη την ανθρωπογενή ανατάραξη του πλανήτη μας, μπορούσαν να εντοπίσουν ακόμη και την ορμή των ποταμών από μακριά. Η απροσδόκητη ηρεμία τούς επέτρεπε να χρησιμοποιούν τις φυσικές δονήσεις του περιβάλλοντος, όπως τον δυνατό παφλασμό των κυμάτων στους ωκεανούς, για να κατανοήσουν καλύτερα την αλλοίωση του πετρώδους φλοιού της γης. Ο κορωνοϊός είχε αλλάξει τον τρόπο που κινείται ο πλανήτης[…]”

Υπήρξαν και άλλα σημάδια που έδειχναν έναν κόσμο που άλλαζε. Την άνοιξη του 2020, εμφανίστηκαν πολλά βίντεο με άγρια ζώα που μετακινούνταν σε πόλεις. Κοπάδια αγριοκάτσικων, κροκόδειλοι, λεοπαρδάλεις, ακόμη και ελέφαντες, κυκλοφόρησαν στους άδειους τώρα δρόμους μας. Οι δορυφόροι πάνω από τον πλανήτη μας κατέγραψαν την εξαφάνιση της ρύπανσης, καθώς διακόπηκε η βιομηχανική παραγωγή. Στην Ινδία, όπου κάθε χρόνο πεθαίνουν πάνω από 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οι κάτοικοι είδαν τα βουνά να εμφανίζονται με φόντο έναν απίστευτα καθαρό, γαλανό ουρανό, κάτι που οι ηλικιωμένοι είχαν να δουν από τότε που ήταν ακόμα μικρά παιδιά.

Προκαλώντας νέους διαχωρισμούς στην κοινωνία μας, αλλά και ευκαιρίες για συνεργασία, αυτή η πανδημία του 21ου αιώνα έχει ανατρέψει τις ζωές μας με τρόπους που θα δοκιμάσουν, αλλά δεν θα νικήσουν, την ήδη φθαρμένη συλλογική μας κουλτούρα. Προβάλλοντας νέα, προκλητικά επιχειρήματα και ζωντανά παραδείγματα από την ιατρική, την ιστορία, την κοινωνιολογία, την επιδημιολογία και τη γενετική, «Το βέλος του Απόλλωνα» συλλαμβάνει αυτό που συμβαίνει όταν η μεγάλη δύναμη ενός θανατηφόρου μικροβίου συναντά τη μακροχρόνια πραγματικότητα της εξελιγμένης κοινωνικής φύσης μας.

ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Γιώργος Σ. Κουλουβάρης