Ο Τζιμ Μόρισον (Jim Morrison) υπήρξε Θρυλικός Αμερικανός τραγουδιστής, στιχουργός και ένας από τους “καταραμένους” ποιητές του 20ου αιώνα – μέλος του συγκροτήματος The Doors.

LOS ANGELES – JANUARY 6: Jim Morrison of The Doors, right, on THE SMOTHERS BROTHERS COMEDY HOUR. Image dated January 6, 1969. (Photo by CBS via Getty Images)

Η πλούσια σε εικόνες στιχουργική του, σε συνδυασμό με το εκλεκτικό ψυχεδελικό ροκ του συγκροτήματος, τον έχουν αναγάγει σε μία από τις επιδραστικότερες φυσιογνωμίες στην ιστορία του ροκ εντ ρολ, ενώ η προκλητική σκηνική παρουσία του έχει βρει εκατοντάδες μιμητές.

Ο Τζιμ Μόρισον είχε σκωτσέζικη και ιρλανδική καταγωγή[8] και ήταν γιος του ναυάρχου Τζορτζ Στίβεν Μόρισον και της Κλάρα Κλαρκ Μόρισον, που γνωρίστηκαν το 1941 στη Χαβάη. Ο Τζιμ Μόρισον γεννήθηκε 11 μήνες μετά, στη Μελβούρνη της Φλόριντα.

Έξι μήνες αργότερα, η Κλάρα Μόρισον μετακόμισε στο Κλιαργουότερ της Φλόριντα με το μικρό της γιο για να ζήσει με τα πεθερικά της (τους Πωλ και Καρολάιν Μόρισον), ενώ ο σύζυγός της επέστρεψε στο μέτωπο του Ειρηνικού για όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αργότερα, θα προαγόταν στον βαθμό του Ναυάρχου και θα διοικούσε τον τοπικό στόλο από την ναυαρχίδα του, USS Bon Homme Richard, κατά την διάρκεια του συμβάντος στον κόλπο Τόνκιν. Εκείνη έμεινε στην Φλόριντα με τον νέο γιο της. Ο σύζυγός της δεν θα επέστρεφε για να δει την οικογένειά του μέχρι το καλοκαίρι του 1946. Οι Μόρισον έπειτα απέκτησαν μια κόρη, την Άνν Ρόμπιν (γεννήθηκε το 1947 στην Αλμπουκέρκη του Νέου Μεξικού) και έναν γιο, τον Άντριου “Άντυ” Λι (γεννήθηκε το 1948 στο Λος Άλτος της Καλιφόρνιας).

Σύμφωνα με τον Μόρισον, ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ζωή του συνέβη το 1949 κατά την διάρκεια μιας οικογενειακής εκδρομής στο Νέο Μεξικό. Περιγράφει το γεγονός όπως ακολουθεί:

Είναι η πρώτη φορά που ανακάλυψα τον θάνατο … εγώ, η μητέρα μου, ο πατέρας μου, ο παππούς μου και η γιαγιά μου διασχίζαμε την έρημο την αυγή. Ένα φορτηγό γεμάτο Ινδιάνους είχε μάλλον χτυπήσει ένα άλλο αυτοκίνητο ή κάτι τέτοιο, υπήρχαν Ινδιάνοι σκορπισμένοι παντού στην εθνική οδό, αιμορραγώντας μέχρι θανάτου. Ήμουν μικρός τότε, οπότε έπρεπε να μείνω στο αυτοκίνητο όσο ο πατέρας μου και ο παππούς μου βγήκαν να δουν τι γινόταν. Δεν μπορούσα να δω τίποτα. Το μόνο που είδα ήταν παράξενη κόκκινη μπογιά και ανθρώπους πεσμένους ολόγυρα, αλλά ήξερα πως κάτι συνέβαινε, γιατί μπορούσα να νιώσω τις δονήσεις των ανθρώπων γύρω μου, και έτσι ξαφνικά συνειδητοποίησα πως ούτε εκείνοι μπορούσαν να καταλάβουν τι συνέβαινε. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πραγματικό φόβο … και πιστεύω πως εκείνη τη στιγμή οι ψυχές εκείνων των νεκρών ινδιάνων – ίσως μια ή δύο απ’ αυτές – έτρεχαν έξαλλες εδώ και κει, και μπήκαν στην ψυχή μου, και εγώ ήμουν σαν σφουγγάρι, έτοιμος να κάτσω εκεί και να τις απορροφήσω.

Ο Μόρισον αργότερα θα ξαναθυμόταν αυτό το γεγονός στο πέρασμα του τραγουδιού “Peace Frog”: “Ινδιάνοι σκορπισμένοι στον αυτοκινητόδρομο της αυγής αιμορραγούν/Φαντάσματα βρίθουν το εύθραυστο σαν τσόφλι μυαλό του μικρού παιδιού.” Βέβαια, και οι δύο γονείς του Μόρισον ισχυρίζονται πως το γεγονός αυτό ποτέ δεν συνέβη. Στα πολλά σχόλια του γι’ αυτό το επεισόδιο, ο Μόρισον είπε πως είχε αναστατωθεί τόσο από αυτό το συμβάν, που οι γονείς του τελικά του είπαν ότι απλώς είχε δει έναν εφιάλτη, με σκοπό να τον ηρεμήσουν. Ασχέτως του αν το γεγονός ήταν αληθινό, το είχε φανταστεί ή σκαρφιστεί, ο Μόρισον έκανε επανειλημμένες αναφορές σε αυτό σε διανθίσματα των τραγουδιών του, σε ποιήματα και συνεντεύξεις του.

Ο Μόρισον αποφοίτησε από το George Washington High School (νυν George Washington Middle School) στην Αλεξάνδρεια, Βιρτζίνια τον Ιούνιο του 1961. Ο πατέρας του μετατέθηκε στην Νότια Καλιφόρνια τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Ο Μόρισον πήγε να ζήσει με τους γονείς του πατέρα του στο Κλιαργουότερ στη Φλόριντα, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο St. Petersburg Junior College.

Μπήκε στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα (1962-1963), το οποίο διέθετε φθηνά δίδακτρα, αλλά πάλι δεν τον ικανοποίησε αρκετά. Έτσι, ο Μόρισον μετακόμισε κοντά στο κολέγιο FSU, όπου συγκατοίκησε με τον Τζορτζ Γκριρ και εμφανίστηκε σε ένα φιλμ για τη στρατολογία στο σχολείο.

Τον Ιανουάριο του 1964, χάρη στη συμβουλή ενός καθηγητή του FSU, ο Μόρισον μετακόμισε στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας, όπου ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές σπουδές του στο UCLA, με διάκριση στον κινηματογράφο.

Ο Τζιμ γύρισε δύο ταινίες κατά τη φοίτησή του στο UCLA. Η πρώτη, ονόματι First Love, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά χωρίς περικοπές στο τέλος του ντοκιμαντέρ για την ταινία Obscura.

The Doors

Ο Τζιμ Μόρισιν αποφοίτησε από το κολέγιο του Σεντ Πίτερσμπεργκ και παρακολούθησε για ένα χρόνο μαθήματα στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλώριδας. Το 1964 συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες (UCLA), παρακολουθώντας μαθήματα κινηματογράφου και θεάτρου. Την ίδια εποχή ενδιαφέρθηκε για την ποίηση του Γουίλιαμ Μπλέικ και τη φιλοσοφία του Φρίντριχ Νίτσε, ενώ άρχισε να γράφει τα δικά του ποιήματα και να πειραματίζεται με τα ναρκωτικά και ιδιαίτερα με το LSD.

Το 1965, μαζί τον συμφοιτητή του Ρέι Μάνζαρεκ, που έπαιζε σε τοπικές μπλουζ μπάντες, αποφάσισαν να σχηματίσουν ένα συγκρότημα. Το ονόμασαν The Doors από το βιβλίο του άγγλου συγγραφέα Άλντους Χάξλεϊ The Doors of Perception. Το συγκρότημα συμπληρώθηκε με τους Ρόμπι Κρίγκερ (κιθάρα) και Τζον Ντένσμορ (ντραμς). Μία σύνθεση ασυνήθιστη, χωρίς μπάσο, την έλλειψη του οποίου αναπλήρωσαν τα κίμπορντς του Μάνζαρεκ.

GERMANY – SEPTEMBER 14: Photo of Jim Morrison, Sept. 1968; Frankfurt, Germany. (Photo by Michael Ochs Archives/Getty Images)

Ο Μόρισον στην αρχή ήταν αρκετά ντροπαλός επί σκηνής. Όταν τραγουδούσε απέφευγε να κοιτάει κατά πρόσωπο το κοινό και συχνά του γύριζε την πλάτη από συστολή. Γρήγορα, όμως, βγήκε από το καβούκι του. Άρχισε να πετάει γύρω του το μικρόφωνο και να το χρησιμοποιεί ως φαλλικό σύμβολο. Καθώς οι Doors εκτοξεύτηκαν στο μουσικό στερέωμα με το πρώτο τους άλμπουμ το 1967, άρχισε να συμπεριφέρεται αλλόκοτα, απειλώντας τη σταθερότητα του συγκροτήματος. Σ’ ένα άγριο μεθύσι του κατέστρεψε τον μουσικό εξοπλισμό του και παραλίγο να προκαλέσει τη διάλυση των Doors.

Επί σκηνής, άρχισε να προκαλεί τα συντηρητικά ήθη της Αμερικής, με συνεχόμενα μπαράζ βλασφημιών, από τις οποίες ξεχωριστή θέση είχαν οι διάφορες μιμήσεις της σεξουαλικής πράξης. Μπορεί η θεατρικότητα της σκηνικής του παρουσίας να προκαλούσε το παραλήρημα των πιστών οπαδών του, αλλά ταυτόχρονα τέθηκε στο στόχαστρο των αρχών και της αστυνομίας. Πολλές φορές συνελήφθη μετά από συναυλία για παραβίαση των χρηστών ηθών, ενώ κάποιες άλλες συναυλίες τους απαγορεύτηκαν για λόγους δημοσίας τάξεως. Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1970 καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα έξι μηνών για έργω εξυβρίσει, επειδή είχε δείξει τα γεννητικά του όργανα στο κοινό, κατά τη διάρκεια συναυλίας των Doors στο Μαϊάμι την άνοιξη του 1969.

Το 1971, ο Μόρισον μετακόμισε σε ένα διαμέρισμα στο Παρίσι μαζί με την Πάμελα Κούρσον, με σκοπό να αλλάξει ζωή και να απεξαρτηθεί από τα ναρκωτικά. Του άρεσε η αρχιτεκτονική της πόλης και έκανε μεγάλους περιπάτους εκεί, όμως σύντομα υπέκυψε στους εθισμούς του.[29]

Εκεί έκανε και την τελευταία του ηχογράφηση σε στούντιο με δυο Αμερικανούς μουσικούς του δρόμου. Ο Μάνζαρεκ απέρριψε αυτή την ηχογράφηση ως “ασυναρτησίες μεθυσμένων”. Ένα τραγούδι από αυτήν, το “Orange County Suite” ακούγεται στο bootleg “Lost Paris Tapes”.

Ο Μόρισον απεβίωσε στις 3 Ιουλίου του 1971, σε ηλικία 27 ετών.[30][31] Η αιτία ήταν καρδιακή ανακοπή.[32] Βρέθηκε νεκρός στη μπανιέρα του από την Κούρσον.[33] Λόγω του ότι στο σώμα του δεν βρέθηκαν τραυματισμοί που να υποδεικνύουν είτε αυτοτραυματισμό/αυτοκτονία είτε εγκληματική ενέργεια, δεν πραγματοποιήθηκε αυτοψία από τον ιατροδικαστή. Ωστόσο, το ότι οι φανατικοί θαυμαστές του δεν είδαν το σώμα του και η απουσία αυτοψίας έδωσε λαβή για πολλές εικασίες σχετικά με την αιτία θανάτου.

Ο Ντάνυ Σάγκερμαν διηγείται ότι όταν η Κούρσον επέστρεψε στις ΗΠΑ, του είπε ότι ο Μόρισον είχε πεθάνει από υπερβολική δόση ηρωίνης, την οποία είχε εισπνεύσει νομίζοντας πως είναι κοκαΐνη. Ο Σάγκερμαν σημειώνει ότι η Κούρσον έδινε διαφορετικές εκδοχές του θανάτου κατά καιρούς, τη μια λέγοντας ότι εκείνη τον είχε σκοτώσει και την άλλη ότι ο θάνατός του ήταν λάθος της. Η ιστορία με την αθέλητη λήψη ηρωίνης υποστηρίζεται από τη διήγηση του Αλέν Ρονέ, που έκανε παρέα με το ζευγάρι στο Παρίσι. Ο Ρονέ είχε γράψει ότι ο Μόρισον πέθανε από αιμορραγία αφού εισέπνευσε ηρωίνη της Κούρσον κι ότι εκείνη άθελά της αποκοιμήθηκε, αφήνοντάς τον να πεθάνει αντί να καλέσει για ιατρική βοήθεια.

Ο τάφος του Τζιμ Μόρισον στο νεκροταφείο Père Lachaise, στον οποίο υπάρχει η ελληνική επιγραφή: ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ

Ωστόσο, η πραγματική αιτία θανάτου του είναι η καρδιακή ανακοπή που προκλήθηκε από την χρόνια εξάρτησή του από τα ναρκωτικά σε συνδυασμό με το άσθμα του. Στον τάφο του Τζιμ Μόρισον υπάρχει η ελληνική επιγραφή “ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ”.

Όμως, στις 3 Ιουλίου 1971 βρέθηκε νεκρός στο μπάνιο του διαμερίσματος, σε ηλικία 27 ετών. Η επίσημη εκδοχή του θανάτου του ήταν καρδιακή προσβολή. Τάφηκε στη «γωνιά των ποιητών» του ονομαστού παρισινού νεκροταφείου «Περ Λασέζ», κοντά στους Μπαλζάκ, Μολιέρο και Όσκαρ Γουάιλντ.

Ο Τζιμ Μόρισον, σε αντίθεση με άλλους καλλιτέχνες της ψυχεδελικής μουσικής που έτειναν προς τον μυστικισμό, είδε τη διεύρυνση της συνείδησης ως ένα τρόπο να διεισδύσει στη σκοτεινή περιοχή του ασυνειδήτου και τις ανομολόγητες επιθυμίες του ανθρώπου. Οι στίχοι του κυριαρχούνται από τη λαγνεία της βίας, του σεξ, του αλκοόλ, των ναρκωτικών, της αυτοκαταστροφής και καθετί απαγορευμένου από τη συντηρητική Αμερική, και προσπάθησε να τα εφαρμόσει και στην προσωπική του ζωή όσο καλύτερα μπορούσε.

Επιρροές:

Η οικογένεια του Μόρισον έπρεπε να μετακομίζει συχνά, λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του. Κατά συνέπεια, η εκπαίδευση του Μόρισον διακοπτόταν όταν ήταν μικρός, καθώς συνεχώς άλλαζε σχολείο. Παρ’ όλα αυτά, ήταν ένας ευφυής και ικανός μαθητής, με ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, την ποίηση, τη θεολογία, τη φιλοσοφία και την ψυχολογία, μεταξύ άλλων.

Οι βιογράφοι του έχουν αναφερθεί επανειλημμένα σε κάποιους συγγραφείς και φιλοσόφους που επηρέασαν τον τρόπο σκέψης και ίσως και τη συμπεριφορά του Μόρισον. Στην εφηβεία του, ο Μόρισον ανακάλυψε τα γραπτά του Φρίντριχ Νίτσε. Μάλιστα, μετά το θάνατο του Μόρισον, ο Τζον Ντένσμορ υπέθεσε ότι ο νιχιλισμός του Νίτσε σκότωσε τον Τζιμ.

Οι “σκοτεινοί” ποιητές του 18ου και του 19ου αιώνα του κίνησαν το ενδιαφέρον, και ιδιαίτερα ο Βρετανός ποιητής Γουίλιαμ Μπλέικ, καθώς και οι Γάλλοι ποιητές Κάρολος Μποντλέρ και Αρθούρος Ρεμπώ. Οι συγγραφείς της γενιάς μπιτ, όπως ο Τζακ Κέρουακ, επηρέασαν τόσο τις απόψεις και τον τρόπο έκφρασης του Μόρισον, που κατέληξε να θέλει να βιώσει όσα αναφέρονται στο βιβλίο του Κέρουακ On The Road. Ομοίως, βρήκε ενδιαφέροντα τα γραπτά του Γάλλου συγγραφέα Σελίν. Το βιβλίο του Voyage au Bout de la Nuit (Ταξίδι στο Τέλος της Νύχτας) και το βιβλίο του Μπλέικ Οι Μαντείες της Αθωότητας ήταν οι βασικές επιρροές για ένα από τα πρώτα τραγούδια του Μόρισον, “End of the Night.” Τελικά, ο Μόρισον γνώρισε και έγινε φίλος με τον Michael McClure, έναν γνωστό ποιητή μπίτνικ. Ο McClure λάτρεψε τους στίχους του Μόρισον, αλλά τον εντυπωσίασαν περισσότερο τα ποιήματά του, και έτσι τον συμβούλεψε να συνεχίσει να εξασκεί το ταλέντο του.

Ο Μόρισον άρχισε να γράφει στην εφηβεία του. Στο κολέγιο, άρχισε να ενδιαφέρεται πολύ για το θέατρο και την κινηματογραφία.

Παρότι ο Μόρισον ήταν πολύ γνωστός τραγουδιστής και στιχουργός, συνάντησε δυσκολίες όταν έψαχνε εκδότη για την ποίησή του. Εξέδωσε μόνος του δυο λεπτούς τόμους το 1969, τους “Κυρίους” και “Τα νέα πλάσματα”. Και τα δυο έργα ήταν αφιερωμένα στην Πάμελα Σούζαν (Κούρσον). Αυτά ήταν τα μόνα γραπτά του που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Σχετικό…

Μία τεράστια αρχαία σαύρα, το απολίθωμα της οποίας βρέθηκε στη Μιανμάρ (Βιρμανία) έλαβε την επιστημονική ονομασία «Barbaturex morrisoni» από το όνομα του τραγουδιστή των Doors, Τζιμ Μόρισον (6/6/2013). Η ονοματοδοσία αυτή έχει ένα πρόσθετο συμβολισμό, λόγω του γεγονότος ότι ο ίδιος ο Μόρισον, όσο ζούσε, είχε το παρατσούκλι «Βασιλιάς των Σαυρών» («είμαι ο βασιλιάς των σαυρών, μπορώ να κάνω το οτιδήποτε», λένε οι στίχοι ενός τραγουδιού του).

Ο Μόρισον μίλησε για τη φιλία και θεωρούσε ότι “Φίλος είναι αυτός που σου παρέχει απόλυτη ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου”. Επίσης, πίστευε ότι τα ναρκωτικά είναι “ένα σαν τον τζόγο […] σαν το ρίξιμο των ζαριών”] Τέλος, σχετικά με τον φόβο είχε δηλώσει ότι αν κάποιος εκθέσει τον εαυτό του στο βαθύτερό του φόβο, τότε “ο φόβος δεν έχει δύναμη, και ο φόβος της ελευθερίας συρρικνώνεται κι εξαφανίζεται. Είσαι ελεύθερος”.